Gestalt wetten voor marketing

Wij mensen nemen de wereld waar in totalen en patronen. Dat doen we om orde te scheppen en rust te krijgen. Een eeuw geleden ontdekten Duitse psychologen de wetten van de menselijke waarneming: Gestalt. De principes zijn heel interessant voor je marketing en communicatie. Want als je begrijpt hoe ons brein visuele elementen interpreteert, wordt je marketing sterker en effectiever.

Gestalt helpt je aan meer aandacht van je publiek

Deze psychologen, Max Wertheimer en zijn assistenten Wolfgang Köhler en Kurt Koffka, stelden al vroeg in de 20^e eeuw dat het geheel anders is en zelfs belangrijker dan de som der delen. “De waarneming van objecten wordt niet primair bepaald door de optelsom of associatie van individuele kenmerken, maar door de totale configuratie, of organisatie van indrukken door de hersenen. De hersenen creëren daarbij driedimensionale voorstellingen van tweedimensionale beelden”, zo kun je lezen op Wikipedia.

Stel je een smiley voor: een groot rondje, twee kleine rondjes, een kromme lijn. Individueel betekenen ze niet meer dan rondjes en een lijn. Samen vormen ze iets anders, en betekenen ze heel veel!

100 jaar oud, je kunt er nog steeds van leren!

Misschien vraag je je af wat je van deze informatie kunt opsteken. Je weet er mogelijk wel wat van, je past het toe, of je vindt dat dit op het bordje ligt van je grafische bureau of webdesigner. Bovendien: zó oud, wat kun je daar nu mee? Gestalt is weliswaar een 100-jaar oude denkrichting, maar biedt ook voor de huidige marketing een waardevolle basis. Niet alleen als je designer bent. Dat maakt het nuttig ook annu nu over de Gestalt-principes te lezen.

Dit zijn de Gestalt wetten

1. Nabijheid
2. Overeenkomstigheid
3. Geslotenheid
4. Continuïteit
5. Eenvoud
6. Gemeenschappelijk lot
7. Gemeenschappelijke regio’s
8. Gelijktijdigheid
9. Verbonden elementen

Beslissingen nemen en keuzes maken

Die perceptie heeft een belangrijke rol bij beslissingen nemen en keuzes maken. Door te begrijpen hoe mensen visuele informatie organiseren, kun je boodschappen creëren die beter binnenkomen en blijven hangen. Vandaar dat het interessant is iets van Gestalt te weten, zodat je het kunt gebruiken in je marketing en communicatie.

Vormgeving voelt misschien subjectief, maar Gestalt laat zien dat er universele principes zijn die onze perceptie sturen. En dat heeft dus van alles te maken met psychologie. Want ons brein heeft de natuurlijke neiging om visuele informatie te organiseren en interpreteren. Daar speelt het op in. Door je bewust te zijn van Gestalt, kun je als ondernemer of marketeer niet alleen de aandacht trekken, maar ook een emotionele band met je publiek opbouwen. Dat laten zowel Heineken als Mercedes met hun logo en hun branding zien, zoals je in de volgende alinea kunt lezen. Dit kan leiden tot een krachtiger merkbeleving en kan de besluitvorming van klanten positief beïnvloeden. Zoals de ster van Mercedes die bijdraagt aan de keuze voor de auto.

Hoe helpen Gestalt wetten je marketing?

• Meer bewust worden van kracht van beeld
• Meer/beter aandacht van publiek,
• dat een betere ervaring krijgt bij jou,
• en makkelijker keuzes kan maken (op je website bijvoorbeeld)
• Waardoor mogelijk opvallender marketing en communicatie!
• Je website en socials optimaliseren

Merken met een sterk Gestalt worden vaker en sneller herkend. Ze hebben vaak een trouwe en grote schare klanten, volgers en fans. De rode ster van Heineken, de letter H in Heineken-huisstijl, de kleur groen. Het zijn losse elementen die de basis zijn van tal van uitingen en individueel grote waarde hebben. Net zoals de ster van Mercedes. Als je de logo’s van Mercedes tussen begin 20^e eeuw en nu naast elkaar zet, komt die ster er al meer dan honderd jaar in voor. Hoe krachtig kan een beeld zijn. En hoe tijdloos ook!

Toelichting Gestalt wetten met een voorbeeld

1. Nabijheid – Elementen die dicht bij elkaar staan worden als een groep waargenomen -> Menu-items op een website gegroepeerd per categorie.
2. Overeenkomstigheid – Gelijkenis in vorm, kleur of grootte promoot visuele samenhang -> Uniforme stijl van alle call-to-action knoppen.
3. Geslotenheid – De neiging om onvolledige figuren als voltooid te zien, bevordert creatieve betrokkenheid -> Een reeks stippen die zo geplaatst zijn dat ze de suggestie van een cirkel wekken, zonder dat de cirkel volledig getekend is.
4. Continuïteit – De voorkeur voor vloeiende continuïteit leidt de blik en interpretatie -> Een pijl die gebruikers door een tutorial leidt.
5. Eenvoud – Eenvoudige en ongecompliceerde ontwerpen worden gemakkelijker verwerkt en onthouden -> Een minimalistische homepage met een duidelijke boodschap.
6. Gemeenschappelijk lot – Twee of meer elementen die tegelijkertijd in één richting bewegen worden gezien als een eenheid of vorm -> Bewegende tekst en afbeeldingen in dezelfde richting op een slider.
7. Gemeenschappelijke regio’s – Elementen in afgebakende gebieden worden gezien als bij elkaar horend -> Een achtergrondkleur die een sectie van content omkadert.
8. Gelijktijdigheid – Elementen die tegelijkertijd veranderen, worden gezien als bij elkaar horend -> Aanbiedingen die tegelijk oplichten.
9. Verbonden elementen – Verbonden elementen worden gezien als één object -> Een tijdlijn waarbij datumpunten verbonden zijn met lijnen.

Drie Gestalt principes uitgewerkt voor je website

Nabijheid – wat bij elkaar staat, zien we als een groep van één geheel, dit is belangrijk voor de snelheid van navigeren.

• Toon adres, telefoonnummer, en e-mailadres in één blok
• Groepeer gerelateerde items in de navigatie, zoals productcategorieën
• Groepeer informatie over prijs, specificaties en aankoopknop
• FAQ’s: Cluster vragen en antwoorden per onderwerp voor duidelijkheid
• Groepeer gerelateerde artikelen of thema’s samen in de sidebar of onderaan artikelen

Continuïteit – beweeg makkelijk van het ene object naar het andere, dit is belangrijk voor verleiding en conversie.

• Gebruik lijnen of pijlen om stappen in een proces te verbinden
• Kies voor foto-sliders die door een reeks afbeeldingen leiden
• Verbonden titels: visuele lijnen of afbeeldingen die titels van secties verbinden
• Stap-voor-stap gids: visueel of tekstueel waarbij elke stap duidelijk naar de volgende leidt
• Verticale timeline voor het weergeven van historische gegevens of processen, waarbij elke gebeurtenis soepel overgaat in de volgende

Gelijkenis – wat op elkaar lijkt, zien we als een groep van één geheel, dit is belangrijk voor herkenning.

• Gebruik dezelfde stijl voor alle actieknoppen
• Zet iconen van dezelfde stijl in voor vergelijkbare acties of categorieën
• Kies afbeeldingen met een vergelijkbare look voor elke sectie
• Pas dezelfde tekststijlen toe voor gelijksoortige informatie
• Gebruik dezelfde kleuren voor gelijksoortige elementen of groepen

Maakt marketing visueel sterker en effectiever

Je kunt de Gestalt-principes toepassen in reclame, je website, je socials, maar ook bij ander ontwerp en design en bij bijvoorbeeld verpakkingen. Vooral bij beeld kun je direct al winst boeken, want Gestalt helpt je om visuele elementen zodanig te organiseren dat ze de aandacht trekken, de boodschap versterken en de ervaring van de gebruiker verbeteren. Je trekt meer aandacht omdat je de boodschap er duidelijker door kunt overbrengen. Je marketing wordt mogelijk effectiever en je merk wordt beter herkend en beleefd.

Mijn checklist voor Gestalt in jouw marketing

Zonder volledig te willen zijn heb ik een checklijst voor je hebt gemaakt die je naast je website kunt leggen. Je vindt hier ongetwijfeld aanknopingspunten in ter verbetering!

1. Groepering: Zijn vergelijkbare items op je site gegroepeerd? Voorbeeld: artikelen in je blog of producten in je webshop zijn per categorie ingedeeld.
2. Consistentie: Gebruik je overal dezelfde kleuren en vormen voor dezelfde soort informatie of acties? Voorbeeld: alle call-to-action knoppen hebben dezelfde kleur en stijl.
3. Onderscheid: Kun je gemakkelijk belangrijke informatie of knoppen onderscheiden van de achtergrond? Voorbeeld: een inschrijfknop valt op tegen een rustige achtergrond.
4. Stroom: Is de manier waarop informatie wordt gepresenteerd logisch en gemakkelijk te volgen? Voorbeeld: teksten en afbeeldingen leiden natuurlijk naar elkaar toe.
5. Balans: Voelt de website gebalanceerd en georganiseerd aan? Voorbeeld: tekst en afbeeldingen zijn evenredig verdeeld over de pagina.
6. Contrast: Gebruik je contrast om aandacht te trekken naar belangrijke delen van je site? Voorbeeld: een speciale aanbieding staat in een contrasterend vak.
7. Eenvoud: Is je ontwerp helder en zonder onnodige details? Voorbeeld: de homepage heeft een duidelijke boodschap zonder afleiding.
8. Herhaling: Herhaal je bepaalde elementen om consistentie en herkenning te bevorderen? Voorbeeld: het logo van je organisatie is zichtbaar op elke pagina in dezelfde hoek.
9. Richting: Gebruik je visuele lijnen of vormen om de aandacht naar belangrijke informatie te leiden? Voorbeeld: een pijl wijst naar de nieuwste blogpost of productlancering.
10. Ruimte: Is er voldoende witruimte om de content ruimte te geven en de focus te verbeteren? Voorbeeld: tussen paragrafen en rondom knoppen is genoeg ruimte, zodat alles goed leesbaar en klikbaar is.
11. Interactie: Nodigen de visuele elementen uit tot interactie? Denk aan het gevoel dat iets ‘klikbaar’ is of uitnodigt tot scrollen. Voorbeeld: visuele cues geven duidelijk aan dat een afbeelding in een galerij kan worden vergroot.
12. Verleiding door continuïteit: Zorgt je site voor een natuurlijke flow die bezoekers door de inhoud leidt? Voorbeeld: (product)pagina’s leiden soepel naar reviews en vervolgens naar de (bestel)knop.
13. Overzicht door geslotenheid: Voelt elke sectie op je site compleet en geordend aan? Voorbeeld: FAQ-sectie met vragen netjes gegroepeerd en afgescheiden, zodat het overzichtelijk blijft.
14. Navigatiesnelheid door nabijheid: Zijn navigatie-elementen zoals menu-items gegroepeerd voor snelle toegang? Voorbeeld: alle contactinformatie staat samen in één hoek van elke pagina.
15. Herkenning door gelijkheid: Gebruik je herkenbare patronen of elementen consistent over je site? Voorbeeld: dezelfde stijl voor alle ‘Lees meer’-knoppen om herkenbaarheid te vergroten.

Gestalt wetten helpen met orde en overzicht

Vormgeving voelt misschien subjectief, maar de Gestalt principes laten zien dat er universele principes zijn die onze perceptie sturen. We streven van nature naar orde en vinden rust in overzicht. En we zoeken naar symmetrie, omdat dat een gevoel van evenwicht en harmonie geeft. Zien we een complex beeld, dan concentreer je je van nature op wat het meest opvalt en (mogelijk) het hoofdonderwerp is. Vinden we alle benodigde (product)info dicht bij elkaar, dan vergemakkelijkt dat snelle besluitvorming. Gebruik je vergelijkbare (ontwerp)elementen zoals bij elkaar gegroepeerd, verbonden met lijnen of kaders en dezelfde kleuren of kleuren die bij elkaar passen? Dan draagt ook dat bij aan betrouwbaarheid en professionaliteit. Deze bewuste (marketing)keuzes maken het makkelijker voor lezers en kijkers.

Hoewel 100% objectiviteit in waarneming een illusie is, helpen deze principes je voor het creëren van effectieve en aansprekende ontwerpen en designs. Dat kan zijn met beelden en ook tekstueel kan het je helpen, zodat je beter en met meer onderscheid gaat opvallen met je marketing.

Dat dit allemaal besloten ligt in 100-jaar oude denkrichtingen, dat had je denk ik niet verwacht. En dat maakt het juist zo waardevol over de Gestalt-principes te lezen en er iets mee te doen. Want ze hebben hun waarde bewezen!

Toekomst voor 100 jaar oude Gestalt wetten?

Is er toekomst voor 100 jaar oude wetten? Ja, die toekomst ziet er goed uit. De Gestalt-principes blijven een fundament voor overtuigend beeld en tekst die, ook in het digitale tijdperk, mensen overtuigen. Of het nu gaat om het versterken van een merkidentiteit, het toepassen van kleurenpsychologie, of het navigeren door een andere manier van marketing en communiceren, deze tijdloze wetten bieden nog steeds gereedschap in inspiratie om een connectie met je publiek op te krijgen. Onze wereld verandert constant, de essentie van hoe we zien en interpreteren blijft waarschijnlijk verrassend constant.

Ook als podcast

Ik maak driewekelijks een podcast aflevering waarin ik praat met experts over impact en ik maak ook solo-afleveringen. Je beluistert SPREX op Spotify en op de podcastkanalen van Apple en Google.
Beluister mijn solo-podcast, kan ook hier:

Meer

• In 5 stappen je visuele identiteit met beeld dat spreekt
• Content met een vleugje commercie verhoogt het merkvertrouwen
• Tips van 3 aannemers voor een website die werkt
• Media-aandacht opbouwen met je expertise
• Kracht van framing is de kunst van overtuigen