Nudging maakt van duurzaam gedrag een no-brainer
De nepvlieg in het urinoir, wie kent hem niet? Ooit bedacht door de luchthaven Schiphol werd het een internationaal fenomeen. Hij zorgt voor 80% minder sproeiers en dat scheelt heel veel schoonmaakkosten! Niet meer over de rand plassen dankzij een subtiele hint die van gewenst gedrag een no-brainer maakt. Nudging en duurzaam gedrag gaan hier mooi samen. Nudging, deze vorm van psychologische motivatie, kun je in veel meer gevallen inzetten om verduurzaming door te voeren.
Mensen nemen de meeste beslissingen op de automatische piloot. Veranderingen kosten veel tijd, daar hebben we maar weinig zin in; ons brein is lui. Met een subtiel zetje kun je ze een duwtje geven in de richting die aantrekkelijk is. De vlieg in het urinoir is er zo een: wie wil hem nou níet raken? Met een beetje humor versnel je bereik en effect extra.
Nudging heet het duwtje in de rug waarmee je gewenst gedrag aantrekkelijk maakt. Het is Engels voor: een zetje in de rug. Integreer je zo’n aanpak in je eigen business, dan kan dit zetje ook gunstig zijn voor jou, je bedrijf of organisatie. Nudging in je business verweven is slim, en je hoeft er misschien niet eens externe hulp voor in te schakelen. Inzicht in de werking van menselijk gedrag én creativiteit inzetten om je eigen doelen te bereiken, op een sympathieke manier. Als je het onder de knie heb kun je nudging en verduurzaming goed combineren!
Voorbeeld: bord doet kinderen meer groente eten
Ik heb nog een voorbeeld, want ook HAK heeft iets meesterlijks bedacht: een bord met een kuiltje voor het kroost dat moeite heeft met groente eten: Het Helpende Bord. Het lijkt op een grote mensenbord. Kinderen spiegelen zich aan hun ouders en eten meer als ze van een vergelijkbaar (keramieken) bord eten, dus niet van een typisch kinderbordje. Het grote formaat doet de hoeveelheid groente minder lijken en het kuiltje voor de groente ook. Het bord zet het kind zintuigelijk op het verkeerde been en verleidt tot het eten van meer groenten dan anders. Doordat het bord wit is wordt de groente smaakvoller ervaren.
Het helpende bord van HAK is ontworpen aan de hand van wetenschap met inzichten over wat ons onbewust beïnvloedt tijdens het eten. Hoe we eten heeft namelijk veel invloed op hoe we het beleven, er van genieten én hoeveel we eten.
De illusie van een kleiner lijkende portie op een groter formaat bord, maakt de maaltijd voor de hersens beter te behappen. Op meerdere fronten een meesterlijk zetje in de goede richting door de conservenproducent.
Looproute in de winkel ook subtiel zetje
Dat een toonaangevende fabrikant met een intelligent bord op deze manier zijn verantwoordelijkheid invult, is te prijzen. Het is ook slimme marketing. Maar, een nieuw kinderbord ontwerpen ligt niet op ieders pad. Bovendien moeten ouders het eerst aanschaffen.
Voor subtiele zetjes kun je ook denken aan looproutes op de winkelvloer en in openbare gebouwen. En aan persoonlijke bescherming, oordoppen bijvoorbeeld, die in de fabriek voor het grijpen ligt. Bij voorkeur met meertalige instructie.
Een iets verder doordacht zetje zijn de verpakkingen van VanMoof fietsen die geëxporteerd worden. Ondanks het label ‘breekbaar’ kwamen veel fietsen beschadigd bij de klant aan. Dat woord, noch het formaat van de letters hielp nauwelijks. Daarom besloot VanMoof op de doos een afbeelding van een grote smart tv te zetten. Waarna het aantal schadegevallen met 70 procent daalde.
Nudging en duurzaam gedrag, hoe?
Nudging helpt bij maatschappelijk getinte onderwerpen met heldere doelen. Zoals donorregistraties, belastingaangifte en ook: energiebesparing en energiezuinig wonen. Zaken waarvan we weten dat ze nodig en wenselijk zijn, misschien zelfs onontkoombaar, maar waarop we mogelijk niet zitten te wachten.
Hoe kun jij jouw klanten een zetje in de richting geven die jij wenst? Fun en humor zijn belangrijke versnellers. Wat te denken van ‘good old’ Holle Bolle Gijs in de Efteling? Je afval er in gooien wordt een feestje!
Nuding en verduurzaming vergt wat creativiteit maar is vaak gemakkelijk te realiseren. Bijvoorbeeld door een toilet- en douchewagen al in de verbouwingsofferte aan te bieden. Of te helpen met de zolderopruiming om de stap naar dakisolatie te vergemakkelijken.
Een zetje in de goede richting is bijvoorbeeld ook: geef de klant vooraf een totaalplaatje als er in de woning meer moet en kan gebeuren. Zo krijgt de bewoner overzicht in wenselijke maatregelen en tegelijk zicht op de ideale eindsituatie. Het vergt meestal een stapsgewijze aanpak omdat vrijwel niemands budget ongelimiteerd is. Toon je de klant vooraf al de eindsituatie, dan vergroot dat de kans dat hij het ook zal laten uitvoeren. Beetje psychologische beïnvloeding.
Het bromvliegeffect
Kleine dingen kunnen van grote invloed zijn op onze keuzes. Hoe waardevol dit gedachtegoed is blijkt uit het feit dat bedenker van het nudging-gedachtegoed Richard Thaler er in 2017 de Nobelprijs voor de Economie mee won. Zijn boek Nudge en zijn andere boeken bekijk je hier.
In 2021 kwam het boek Het bromvliegeffect uit van Eva van den Broek en Tim den Heijer, over alledaagse fenomenen die stiekem je gedrag sturen.
Ook als podcast
Ik maak driewekelijks een podcast aflevering waarin ik praat met experts over impact en ik maak ook solo-afleveringen. Je beluistert SPREX op Spotify en op de podcastkanalen van Apple en Google. In deze podcast vertel ik over de kansen en mogelijkheden om nudges in de b2b in te zetten:
Saskia de Jong – marketeer en mediamaker
Een rode draad in mijn loopbaan is de worsteling in technische markten hoe je je waarde het best naar de markt krijgt. Hoewel ik geen techneut ben, kan ik snel tot de kern doordringen. Ik heb zoveel ervaring met marketing en communicatie in de techniek dat ik snel snap wat de essentie is. Bedrijven en organisaties schakelen mij in omdat ik ze help met een helder en overtuigend verhaal. Met mijn hulp worden zij geziene experts in hun vakgebied, waar niemand omheen kan.